Moderne compliance: het gaat echt om meer dan alleen maar vinkjes zetten

De complexiteit van het compliance-landschap houdt me de laatste tijd weer flink bezig, en ik wilde graag een paar inzichten met je delen. Want laten we eerlijk zijn, als we het over compliance hebben, gaat het om veel meer dan alleen maar regeltjes afvinken. Het raakt de kern van hoe wendbaar, weerbaar én toekomstbestendig je organisatie is.

Wat direct opvalt, is de stortvloed aan nieuwe en complexere regelgeving. Denk aan thema's als DORA (Digital Operational Resilience Act), die de digitale weerbaarheid van de financiële sector op de kaart zet, of de herziene NIS2-richtlijn, die een bredere groep essentiële en belangrijke sectoren dwingt hun cybersecurity te versterken. Het voelt soms alsof je organisatie verdwaalt in een onoverzichtelijk bos van regels, van de CSRD tot de opkomende EU AI Act. Ik spreek regelmatig met professionals die precies dat ervaren. 

Waarom die regels voelen als een strategische uitdaging 

Vanuit mijn research zie ik een duidelijke trend: de hoeveelheid én de complexiteit van regelgeving nemen wereldwijd significant toe. Neem nou de integratie van ESG (Environmental, Social, and Governance)-factoren in de bedrijfsstrategie. Dit is niet langer een vrijblijvende exercitie, maar wordt steeds meer verankerd in wet- en regelgeving, zoals de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) die de duurzaamheidsrapportage naar een nieuw niveau tilt. Bedrijven moeten nu een enorme hoeveelheid data verzamelen en rapporteren, veel meer dan de beperkte eisen van een paar jaar geleden. En dan hebben we natuurlijk de technologische ontwikkelingen, met de AI Act als recent voorbeeld, die organisaties verplichten tot nieuwe vormen van risicobeoordeling. 

Deze toename in complexiteit en frequentie van regelgeving leidt tot een meetbare stijging van de werkdruk binnen legal, risk en compliance teams, die nu vaak met een toename van 30-40% in hun takenpakket te maken hebben zonder een evenredige toename van middelen om hier mee om te gaan.

De tactische inefficiëntie van silo's in compliancesystemen 

Een ander punt dat vaak terugkomt in mijn gesprekken, is de fragmentatie van informatie en systemen. Neem bijvoorbeeld een organisatie die gecertificeerd wil zijn volgens verschillende ISO-normen (zoals ISO 27001 voor informatiebeveiligheid of ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement) én tegelijkertijd moet voldoen aan sector-specifieke regelgeving zoals DORA of NIS2. De data en processen die nodig zijn om aan al deze eisen te voldoen, zijn vaak versnipperd over verschillende afdelingen en systemen. Dit maakt het lastig om een holistisch overzicht te krijgen en leidt tot inefficiënties en dubbel werk. Tactisch gezien is het cruciaal om te investeren in geïntegreerde oplossingen die dit overzicht wél bieden. 

Waak voor versnippering van informatie

Bovendien kan de constante stroom aan nieuwe regels en wijzigingen leiden tot besluiteloosheid en inefficiëntie. Organisaties kunnen overweldigd raken door de hoeveelheid informatie en moeite hebben om te bepalen welke regels de grootste impact hebben op hun processen en waar ze hun middelen moeten inzetten. Zonder een duidelijke prioritering op basis van gedefinieerde risicobereidheid, kunnen compliance-inspanningen versnipperd raken en hun effectiviteit verliezen. Dit kan zich uiten in het feit dat teams wekelijks uren besteden aan het screenen van nieuwe regelgeving zonder duidelijke criteria om de relevantie en impact te beoordelen.

De tactische noodzaak van connectie: een gezamenlijke aanpak

Regulatory Intelligence (RI) kan worden gedefinieerd als het proces van het verzamelen, analyseren en toepassen van regelgevende informatie om de naleving van een organisatie te waarborgen en te anticiperen op toekomstige veranderingen. Effectieve regulatory intelligence is geen geïsoleerde activiteit, zeker niet als je kijkt naar de synergieën tussen verschillende regelgevingsgebieden. Denk aan de relatie tussen cybersecurity (NIS2) en data privacy (GDPR), of de integratie van duurzaamheidsdoelstellingen (ESG) in de bredere bedrijfsstrategie (CSRD). Het vereist een nauwe samenwerking tussen legal, compliance, IT en de business. Een gebrek aan effectieve communicatie en gedeelde verantwoordelijkheid kan leiden tot vertragingen en verhoogde risico's. Tactisch gezien is het implementeren van duidelijke communicatielijnen en gezamenlijke verantwoordelijkheden essentieel. 

Waarom dit alles nu zo'n hoge strategische prioriteit heeft 

De complexiteit van het compliance-landschap is niet alleen een operationele uitdaging, maar een strategische. Het niet naleven van regelgeving kan leiden tot aanzienlijke financiële boetes, reputatieschade en juridische gevolgen. Bovendien verwachten stakeholders steeds meer transparantie en verantwoording. Denk aan de groeiende aandacht voor Supply Chain Due Diligence wetgeving, die bedrijven verplicht om hun toeleveringsketens te screenen op sociale en milieurisico's. Effectieve compliance is niet langer een kostenpost, maar een potentiële concurrentievoordeel. Strategisch gezien moeten organisaties compliance zien als een integraal onderdeel van hun businessmodel. 

Technologie als strategische enabler én tactisch instrument 

Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is de slimme inzet van technologie cruciaal. Denk aan oplossingen voor geautomatiseerde monitoring van regelgevende veranderingen, centrale platforms voor documentatie en workflow-ondersteuning voor de implementatie van nieuwe vereisten. Tactisch gezien kunnen deze tools de efficiëntie aanzienlijk verhogen en de kans op fouten verminderen. Strategisch gezien bieden ze de mogelijkheid om proactief inzicht te verwerven en compliance te integreren in de bredere bedrijfsvoering. 

Compliance: een continu strategisch proces

Succesvolle regulatory compliance is geen statisch eindpunt, maar een continu proces van monitoring, analyse en verbetering. Door duidelijke doelen te stellen, prioriteiten te bepalen op basis van risico (inclusief de impact van thema's als DORA, NIS2, GDPR, ESG, CSRD en de AI Act), samenwerking te bevorderen en technologie slim in te zetten, kunnen organisaties de uitdagingen van de moderne regelgevingsomgeving effectief navigeren en een sterkere, meer resistente en transparantere organisatie bouwen.